Bài thơ ngô nghê
Tôi tập tành viết những bài thơ ngô nghê từ hồi cấp 1. Ngày ấy, lũ trẻ chúng tôi, những người hàng xóm và họ hàng nhà tôi đều vất vả và nghèo lắm, ấy thế nhưng sao tôi nhớ ai cũng vui, lạc quan và đầy hi vọng về cuộc sống và thế giới này.
Ngày ngày tôi đều giúp bố mẹ làm việc nhà, và khi ấy tôi cũng viết vào sổ những dòng suy nghĩ trẻ con, không đầu không cuối của mình. Tôi xấu hổ nên chẳng bao giờ cho ai xem.
Rồi một hôm có bác bạn thân của bố mẹ tôi đến chơi. Bác tình cờ tìm thấy cuốn sổ thơ của tôi giấu dưới chồng báo. Bác đọc hết và sau đó hỏi chuyện tôi.
Tôi cảm thấy đặc biệt lắm, không hiểu tại sao một người giỏi giang đáng kính như bác lại quan tâm đến những câu viết ngớ ngẩn của một đứa trẻ con. Tôi luôn cảm thấy bác thật thân thương.
Ngày ngày tôi đều giúp bố mẹ làm việc nhà, và khi ấy tôi cũng viết vào sổ những dòng suy nghĩ trẻ con, không đầu không cuối của mình.
My First Poems
I wrote my very first ‘poems’ during my primary school years in Vietnam. Those days, like our neighbours and relatives as well as many kids of my age, we were so poor but very happy, optimistic and hopeful about life and the world.
Everyday as I was helping my parents with house chores, I was writing down my little thoughts; and I was so shy that I never showed them to anyone.
Then one day a very close friend of my parents accidentally found them underneath a pile of newspapers when he visited my family. He read them and talked to me after that.
I felt so special that someone as knowledgeable and well respected like him would actually pay attention to what a small kid like me had written. I have always held him dear in my heart.
Thế giới thơ và bà nội
Thế giới thơ và những nghĩ suy nho nhỏ bé tẹo của tôi tôi tin là đã bắt đầu và được khơi gợi từ chính những tò mò, thắc mắc và tưởng tượng của mình qua những câu chuyện bà tôi kể hàng đêm về cuộc đời bà và cái làng nơi bà sống.
Hồi ấy cứ hè đến là tôi về quê với bà; và tôi cũng ở với bà một thời gian khá dài sau khi ông tôi mất.
Tôi vẫn là đứa trẻ bé tí. Tôi sợ bóng đêm. Tối tối, tôi chìm vào giấc ngủ say tròn với giọng bà kể chuyện khi bổng khi trầm …
Tôi nhiều chuyện lắm, hỏi bà suốt về những con tắc kè, thạch sùng trên trần nhà, về những con nhện ngay cạnh cái màn đầu giường, và về những tiếng động bí ẩn cứ đập vào các cánh cửa.
Tôi hỏi bà về tất cả các loại cây và hoa trong vườn: tại sao lại gọi là cây ổi, tại sao mít có mùi hôi hôi, tại sao quả na có hột đen tuyền, tại sao cây chuối và cây tre lại mọc chi chít khắp nơi, tại sao quả hồng lại có màu đỏ bên trong mà không phải màu hồng, tại sao hoa hồng nhiều gai, tại sao hoa khế mỏng tang, tại sao bà không cho tôi ăn sắn khi vừa thức dậy, vân vân và vân vân.
Tôi học bà phân biệt cây bưởi nào ra quả chua và cây bưởi nào ra quả ngọt. Bưởi ngọt ở quê gọi là bưởi đường. Tôi cũng học bà tưới vườn và biết cây nào cần bao nhiêu nước.
I was only a little kid then; and I was scared of the dark. Every night I fell asleep sweet and sound, as my grandma’s voice went high and low …
Grandma and Curiosity
I also believe my world of poetry and little thoughts started and was ignited by my curiosity, wondering and imagination nights after nights waiting for my grandmother’s stories of her life and about the village where she lived.
For years, I would spend my summer months with my grandma; and I stayed with her for an extended period of time in the countryside after my grandfather had passed away.
I was only a little kid then; and I was scared of the dark. Every night I fell asleep sweet and sound, as my grandma’s voice went high and low …
I often asked her so many questions about the geckos on the ceiling, about the spiders near our mosquito net, about the mysterious sounds that hit the doors.
I asked my grandma about every fruit tree and flower in the garden: why guava was called guava, why jackfruit was so smelly, why custard apples had black seeds, why banana trees and bamboo trees were everywhere, why persimmon was red not pink inside, why roses had a lot of thorns, why starfruit flowers were so fragile, why she would not let me eat cassava the first thing in the morning, why, why and why, etc, etc.
I learnt to differentiate grapefruit trees that bore sour grapefruits from those with sour ones. I learnt when to water the garden and how much water each tree and plant would need.
Thắc mắc
Tôi hay mắng mấy con chó mỗi khi chúng đuổi và bắt nạt lũ gà chạy tán loạn. Tôi thích thú ngắm nhìn những con ỉn ăn cám và phát ra những âm thanh thật buồn cười. Tôi cũng hay thắc mắc tại sao chó lại đẻ nhiều con cùng một lúc được.
Tôi hay nhìn chằm chằm vào những con trâu và vẩn vơ tự hỏi sao mắt chúng nhìn buồn ơi là buồn. Và tại sao những con bò thì gầy giơ xương. Suốt cả hồi bé tôi chả nhìn thấy con bò béo nào …
Tôi cũng thắc mắc tại sao ăn trầu lại làm môi bà đỏ, tại sao bà lại nhuộm răng đen, tại sao bà gầy thế mà nhấc được cả một khúc gỗ nặng, tại sao con trâu to thế lại ngoan ngoãn theo bà, tại sao bà lại nhớ cả hàng trăm câu chuyện cổ tích, rồi chuyện trên xóm dưới và bao nhiêu điệu hát, tại sao cái bà góa và con gái bà lại ở tít tắp ngoài kia, chả gần làng xóm gì cả, tại sao ông cụ ở trong ngôi nhà gỗ xóm trên cười giòn lanh lảnh như tiếng chuông, và tại sao chú tôi lại phải chờ mấy năm sau khi ông mất mới được cưới vợ, vân vân và vân vân.
Tôi gan lì không để bà yên nếu bà không trả lời tôi.
Tôi hay nhìn chằm chằm vào những con trâu và vẩn vơ tự hỏi sao mắt chúng nhìn buồn ơi là buồn.
A World of Wonder
I often told off the dogs for chasing away the chicken. I enjoyed watching the pigs eat and make funny noise. I also wondered why dogs could have so many puppies at the same time.
I would stare at buffaloes thinking why their eyes were so full of faraway emotion. And why cows were mostly skinny. I never saw a chubby cow in my childhood …
I often wondered why chewing betel nuts made my grandma’s lips red, why she had her teeth blackened, why she was so slender but could lift a heavy wood log, why she could handle a big buffalo, why she could remember hundreds and hundreds of fairy tales, stories and melodies, why that widow and her daughter lived so far from everyone else in the village, why that old man from that wooden house in the upper part of the village had a laughter that was like the sound of a bell, and why my uncle would have to wait for a few years after the death of my grandfather to get married, so on and so forth . . .
I wouldn’t stop bugging my grandma if I didn’t get any answers.
Cây gạo
Tôi yêu những bông hoa đỏ rụng từ trên cây gạo cổ thụ tôi thỉnh thoảng đi ngang. Tôi cứ lẳng lặng nhặt hoa về chơi.
Khi tôi bước vào tuổi mới lớn, bà mới kể tôi nghe rằng đàn bà con gái trong làng mang những khổ đau, tan nát, cùng cực của mình gửi cả vào những cây hoa gạo, và vì thế làng nào cũng có ít nhất một cây. Nỗi buồn và những đau khổ của họ được cây gạo ấp ôm, xoa dịu bằng các bài hát ru. Và cứ mỗi khi một bông hoa đỏ rụng xuống, lại thêm một người đàn bà với nỗi buồn được đánh dấu.
Tôi lại nghĩ về bà góa và con gái bà nơi làng quê …
Later when I was a teenager, my grandma told me about young village women entrusting their miseries and broken hearts into gạo trees …
The Gạo Tree
I loved the red flowers falling down from the huge gạo tree (bombax ceiba) I sometimes went past. I would just quietly pick up some red flowers and play with them.
Later when I was a teenager, my grandma told me about young village women entrusting their miseries and broken hearts into gạo trees; and there was always at least a gạo tree in every village. Their sadness and pain were nestled and soothed by the trees’ lullabies; and whenever a red flower fell down, another woman’s sadness would be marked.
I thought of the widow and her daughter in my grandmother’s village …
Soi gương
Tôi cũng hay thích thú ngắm bà soi gương. Nhà ở quê chỉ có một chiếc gương duy nhất ở gần cửa phòng bà ngủ. Chiếc gương vừa dài vừa hẹp. Bà chăm chú nhìn mình trong gương, vuốt tóc, quay trước quay sau xem mình nhìn từ sau lại trông thế nào.
Tôi thỉnh thoảng cũng theo bà ngắm vuốt trước gương. Bà soi gương là tôi đứng trước bà. Tấm thân nhỏ bé của tôi hòa vào cái gầy guộc của bà.
Nhà tôi ở Hà Nội tầng nào cũng từng có rất nhiều gương. Và mỗi khi bà xuống ở nhà tôi, những yêu thương khăng khít bà cháu tôi đều được gương lưu lại. …
Rồi năm tháng qua đi tôi nhận ra một điều: mỗi lần soi gương tôi không chỉ đơn giản là soi mình mà tôi soi gương bởi tôi nhớ bà.
Tôi lớn dần lên, trải nghiệm cuộc sống nhiều hơn, đi lại, sống và làm việc khắp mọi nơi. Thế giới nhỏ xíu tuổi thơ tôi và những ngày xa xưa ấy luôn theo tôi với bao thân thương trìu mến, bao tò mò háo hức, bao trắc ẩn và lòng biết ơn …
Rồi năm tháng qua đi tôi nhận ra một điều: mỗi lần soi gương tôi không chỉ đơn giản là soi mình mà tôi soi gương bởi tôi nhớ bà.
Mirrors
I used to curiously enjoy watching my grandmother posing in front of the only mirror in the house – the long skinny mirror on the wall near the entrance to her room. She would gaze at herself attentively, touching her hair, turning around trying to see what she looked like from behind.
I sometimes joined her and stood in front of her. My little body blended gracefully with her slenderness.
My house in Hanoi used to have many mirrors in all floors; and whenever my grandmother came to stay with us, the bonding I had with her was also captured in those mirrors. …
And as years have gone by, I’ve realized that looking at myself in mirrors is never simply just to check my look. Rather, this is what I subconsciously do when I think of my grandmother.
And I grew up, experienced more in life, lived and worked in places around the world. My little world of little days accompanies me with love, curiosity, wondering, compassion and gratitude …